.
RUNDE *
Vogeleiland ten zuidwesten van Ålesund

Uit de collectie
Dagwandelingen Zuid-Noorwegen
www.pietsmulders.nl/noorwegen.



......Grijs = open gebied .....Geel= landbouwgebied
Dit kaartfragment is voldoende. Je hoeft dus geen turkart te kopen.
Een goede kaart van heel Noorwegen vind je op www.norgeskart.no

Belangrijke gegevens:

3 uur ( zuivere looptijd )
Maar de vogelliefhebber heeft daarnaast veel tijd nodig al kijkend met verrekijker.

Lichte wandeling.
Slechts op twee plaatsen heb je even een steil stuk pad. Dat is in het begin de klim omhoog het plateau op en wat later de 'afsteker' (het uitstapje) naar de vuurtoren.

Beste periode:
Half juni tot eind juli. (Later in de zomer zijn veel broedvogels weer naar zee, maar het blijft nog altijd een leuke wandeling).

Rondwandeling over gemarkeerde paden op het noordwestelijke deel van het eiland. Hoogtepunten vormen:
1. Lundeura, waar je 's avonds Papegaaiduikers van dichtbij kunt zien, en
2. Runde Fyr.

Startpunt:
Campinggasten starten vanaf de Camping.
Dagbezoekers starten vanaf parkeerplaats in Goksøyr net voorbij de tunnel.
Vraag bij de resepsjon/kiosk van de camping naar informatiemateriaal.
Loop vervolgens over de weg verder westwaarts en sla na 200 m linksaf.

Broedtijd (15 maart - 31 augustus):
Blijf dan op de gemarkeerde paden, zodat je de broedende vogels niet verstoord.

Wandelklassieker. Hier komen veel wandelaars.

Het eiland heeft een steile klifkust met zeevogelbroedplaatsen. Het is de grootste vogelrots van Zuid-Noorwegen. Er zijn veel zeevogels, maar het aantal soorten is gering. Verderop noem ik de belangrijksten.


De wandeling over dit eiland is niet alleen voor vogelliefhebbers. Ook anderen kunnen van dit aparte landschap genieten.
Ik kan ook een boottocht naar de vogelrotsen aanbevelen. Wel prijzig

Informatie bij de camping in Goksøyr.

ANWB Campings:
Zie voor een overzicht anwbcamping.nl/noorwegen

Wildkamperen:
In Noorwegen mag je kamperen in de vrije natuur (allemansrecht). Zet je tent maar op een leuke plek langs een rivier of meer. Zoek wel een rustig, afgelegen plekje minimaal 150 m van een huis of hut.

Websites:
De allerbeste website is:
www.insel-runde.de/hp_runde....
Ze heeft als voorbeeld gediend voor:
www.runde.nl/index.php/te-z.....

Routebeschrijving: .
De wandeling begint in het gehucht Goksøyr.
200 m voorbij de camping wijst een houten wegwijzer je de weg.
Eerst over een steile, geasfalteerde weg langs twee watermolentjes naar de plateaurand op 100 m hoogte.
Vervolgens steek je van oost naar west het plateau over via de venige graslanden Myrane. Hier boven op het plateau ligt overal spreihoogveen dat als een sprei het hele landschap bedekt, dus niet alleen de vlakte, waar we lopen, maar ook hellingen verderop.
Bij Kaldekloven (180 m) aangekomen, kun je een eerste blik naar beneden werpen.
Alleen buiten het broedseizoen mag je over het steile pad naar beneden
Hier gaan we linksaf (zuidwaarts) naar Lundeura. Dit is een grote, grasbegroeide puinhelling (dus inactief). De Papegaaiduikers zijn pas na 20.00 uur te zien.
We keren om en lopen langs de kam terug naar Kaldekloven en verder steil omhoog de tweede top van het eiland op, de Rundebranden (298 m).
Er zijn meerdere uitzichtpunten voordat je op de top aankomt.
De steile, hoge klif onder de Rundebranden is de broedrots van o.a. de Jan-van-genten. Boven op de Rundebranden zie je daar weinig van. Loop daarom verder noordwaarts naar Raudenipa, waar je de hele vogelkrots onder de Rundebranden wel van boven tot beneden te zien krijgt.
Volg het pad verder noordwaarts dan kom je bij het mooie uitzichtpunt over Kvalneset, de noordwestpunt van het eiland met de vuurtoren Runde fyr. (Kvalneset betekent letterlijk vertaald de walvispunt (Kval = walvis , neset = de punt)
Hier staan nog de resten van een kabelwinde, waarmee men vroeger goederen naar de vuurtoren vervoerde.
Nu lopen we over het steile pad naar beneden naar de vuurtoren, waar verschillende goede observatiepunten zijn.
Langs de noordkant van het eiland via de plateaurand Tinden lopen we terug naar Goksøyr.



200 m ten westen van de camping is het beginpunt van de wandelroute.
Eerst over een steile, geasfalteerde weg naar de plateaurand op 100 m hoogte.

Het gehucht Goksøyr aan het einde van de weg.
Op deze foto zie je ook het landbouwgebied van bovenstaande kaartje. Dat heeft dus niets te betekenen ! Dergelijke hobby farming zien we op veel plaatsen in Noorwegen !

Introductie: .
Vogeleiand Runde ligt ten zuidwesten van Ålesund.
Het is een golvend plateau met steile kliffen (ontstaan door erosie).
Via brug/dam is het bereikbaar met de auto. Op dit eiland is slechts één weg (van enkele kilometers) die in het gehucht Goksøyr eindigt.
Het eiland is maar klein 'slechts ca. 6 km². Het hoogste punt is de Varden (332 m).
De ca. 100 inwoners verdelen zich over twee gehuchtjes: Runde en Goksøyr.


De rode streepjeslijn is de rondwandeling.

Van alle eilanden in dit gebied ligt het eiland Runde het verst in de Atlantische Oceaan. Vanwege deze vooruitgeschoven ligging, vestigen zich hier vogelsoorten die voor hun voedsel op de zee zijn aangewezen.
In de tot 250 m hoge steile kliffen vinden ze geschikte broedplaatsen.

Op de kliffen broeden hier zo'n half miljoen vogels, met onder andere
drie leden van de alkenfamilie:
- Papegaaiduiker (Fratercula arctica),
- Alk (Alca torda),
- Zeekoet (Uria aalge).
Daarnaast:
- Noordse stormvogel (Fulmaris glacialis) (zeldzaam geworden)
- Jan-van-gent (Morus bassanus) (nemen toe in aantal)
- Drieteenmeeuw (Rissa tridactyla) (klein aantal)

Op de (grasbegroeide) puinhelling Skarveura beneden bij de zee broedt:
- Kuifaalscholver (Stictocarbo aristotelis).

Van de meeuwen kunnen we hier zien vliegen:
- Grote Mantelmeeuw (Larus marinus)
- Zilvermeeuw (Larus argentatus)
- Stormmeeuw (Larus canus spp)
- Kleine Mantelmeeuw (Larus graellsii)
- Drieteenmeeuw (Rissa tridactyla)

De Zeearend (Haliaeetus albicilla) neemt in aantal toe.
Whenever a White-tailed Eagle is sighted Ravens and gulls immediately take wing in an endeavor to drive the intruder away.

De Grote Jager (Stercorarius skua) neemt ook in aantal toe.

Er is ook een boottocht met gids mogelijk: .
Een tweede mogelijkheid het eiland en zijn vogelwereld te leren kennen is een boottocht vanuit de haven rond het eiland.
Enerzijds heb je dan een ander zicht op het eiland, waarbij vooral de hoogte van de vogelrotsen imponeren.
Anderzijds kan men de vogels op het water van dichtbij waarnemen.
Wel prijzig zo'n tocht. De senioren onder ons doen er goed aan te zeggen dat men senior is, dat geeft op veel plaatsen in Noorwegen een aanzienlijke korting.

1. Myrane (de venen) boven op het plateau:.

Vanaf de camping aan de oostzijde van het eiland gaat het eerste stuk van de wandeling steil omhoog naar naar de plateaurand. Boven aangekomen zijn we op 100 m boven zeeniveau.
Vervolgens steken we dat plateau over naar de westzijde van het eiland, naar de geul Kaldekloven (op 180 m hoogte).

Boven op het plateau ligt spreihoogveen (en op de drogere delen wat plekjes met heideveen.) Spreihoogveen ligt als een sprei over het hele terrein. In Noorwegen komt dat zowel voor aan de neerslagrijke westkust als hogerop in de heuvels. Het bedekt daar dus niet alleen depressies en vlaktes, maar ook hellingen.
In een dergelijk terrein met overvloedige neerslag worden de paden modderig als je ze niet goed verhard. Gelukkig is dat hier wel goed gedaan.
Tot in de vijftiger jaren staken de boeren hier turf voor eigen gebruik.
The plateau of Myrane is a blanket bog (spreihoogveen) with patches of heather moorland (heideveen). The mild coastal climate enables frost-sensitive species to grow here, such as bell heather (Rode dophei) (Erica cinerea).
In juli the moor is white with the fleecy blossoms of bog cotton (veenpluis).


Boven op het plateau broedt de Grote jager (Stercorarius skua). Deze zal iedere indringer verjagen, óók mensen. Het pad niet verlaten en trek je snel terug als de vogels onrustig worden en je gaan aanvallen.
Grote jagers zijn donkerbruin en lijken sterk op meeuwen. Ze achtervolgen andere soorten in de lucht en vallen ze net zo lang lastig tot ze het voedsel uitbraken om beter te kunnen manoeuvreren. De Grote jager hapt de brokken dan uit de lucht.
Ook roven ze eieren en jongen van andere vogelsoorten.
The moor is favoured for nesting by the Great Skua (Grote Jager), Arctic Skua (Kleine Jager) and Common Gull (Stormmeeuw) among many other species.
Both the Great Skua and the Arctic Skua are typical seabirds, haunting the coast only in the breeding season. They are adept at positioning themselves close to colonies of nesting seabirds -- and the Arctic Skua even polices the routes the birds take on returning from their feeding grounds. This is strategic planning of the first order: the skuas subsist largely by steeling food that other birds have taken from the sea.



Boven op het eiland op ongeveer 200 tot 300 m boven zeeniveau bevindt zich een golvend plateau. Het is met gras-( en heide) begroeid. Er zijn daar ook enige meertjes (niet zichtbaar op deze foto).


Grote jager (Stercorarius skua) in het grasland waar het Veenpluis (Eriophorum augustifolium) in bloei staat.

2. Kaldekloven (180 m):.
Bij de geul Kaldekloven kun je een eerste blik naar de vogelrotsen werpen.
Dit is een geul die direkt naar zee voert. Er ligt een voetpad in, maar tijdens het broedseizoen mag je daar niet over naar beneden.
Beneden staan twee grote brandingspilaren op het brandingsplatform.


Bij Kaldekloven kun je een eerste blik naar beneden werpen.
In het broedseizoen (15 maart -- 31 augustus) verboden toegang.
Achteraan op het brandingsplatform staan twee grote brandingspilaren.

3. Lundeura (de Papegaaiduiker-kolonie):.
(Lunde = Papegaaiduiker en ura = de puinhelling). Er waren in 2021 . 65.000
Papegaaiduikers (Fratercula arctica).
De Papegaaiduikers nestelen hier in holen die ze in een grasbegroeide bodem in de puinhelling graven.
Hun vliegkunst en landing werkt onbeholpen. Ze zijn niet gespecialiseerd in het vliegen, maar in het duiken. Onder water jagen ze kleine visjes achterna.
In tegenstelling tot de andere zeevogels maken ze weinig lawaai in de broedkolonie.
Overdag is er hooguit een enkeling te zien. 's.Avonds na 20.00 uur is een betere tijd. Omdat het 's zomers lang licht is, hoeft dat voor de wandelaar geen probleem te zijn.
Papegaaiduikers die in hun nesthol geen plunderende meeuwen te duchten hebben , vliegen pas na 7 weken uit en gaan dan alleen naar zee. Met andere woorden vogels die op een veilige plaats nestelen, is snel uitkomen niet urgent.
(Vergelijk dit met de Alken en Zeekoeten)

Puffins are to be seen in many places on the steep grassy hillsides of Runde, but the principal colony is located at Lundeura, a wilderness of giant boulders, overgrown scree (hellingpuin) and grass-covered slopes extending from the cliff top right down to the edge of the sea. Beneath the boulders and in burrows (holen) excavated by the birds themselves, the Puffins build their nests. The same entrance may be used byu several pairs, but each pair has its own passageway, which is often very long leading to the nest.
Nesting materials consist of dry grass, plant remains, and feathers. Fights frequently break out among the birds about the materials



Bezoekers bij Lundeura, de grasbegroeide puinhelling waar Papegaaiduikers broeden.


Vanaf het observatiepunt zuidwaarts kijkend.


De guitige Papegaaiduikers op de steile, grasbegroeide puinhelling van de Lundeura.
(Lunde = Papegaaiduiker; ur = puinhelling ; ura = de puinhelling).


Lundefuglen har høy sjarmfaktor.


Een Papegaaiduiker komt met een 'baard' van gevangen vis terug bij zijn nesthol.
Atlantic puffins have spiny tongues that, pressed against the roof of their mouths, help to hold ten or more small forage fish at once without losing any along the way.

4. Raudenipa (230 m):
Dit is het beste uitzichtpunt voor de Jan-van-gent-kolonie, die zich onderaan op de rotsen van de Rundebranden bevindt.
De kustkliffen van de Rundebranden zijn de hoogste van het eiland. Ze rijzen aan drie kanten bijna loodrecht uit zee op. Op de steile, ontoegankelijke rotsen nestelen Drieteenmeeuwen, Zeekoeten en Papegaaiduikers.

Jan-van-gent (Morus bassanus) 7.000

The Gannet is the largest of the seabirds found in the colonies on Runde.
The Gannet colony is located on the steep cliff known as Rundebranden (298 m) and is best overlooked by Raudenipa , which provides an excellent observation post.
Here these large white birds , with their black wing tips, stand out from the Kittiwakes that nest among them.
The Gannet is built to enable it to plunge projectile-like through the air and the water.
It has a sharply pointed bill, a cigar-shaped body, and a pointed tail.
When a Gannet spots a fish far below, it plummets down with wings almost closed. The fish, mostly herring and mackerel, are not speared but are grasped in tghe strong bill. The edges of the mandibles are sharp and serrated, to facilitate the catching and retention of fish. When the bird emerges from the water it swallows its prey whole. It is a source of wonder that the Gannet should be able to withstand the shock of hitting the water head first from such heights.
The Gannet is a typical colony breeder and nests are placed little more than a bill's length apart.



De Jan-van-genten-kolonie onderaan op de vogelrots Rundebranden, gezien vanaf Raudenipa.


Enige Jan-van-genten bij de kolonie.

5. Uitzichtpunt op 185 m + Kvalneset: .
Kvalneset (kval = walvis ; neset = de punt) is de noordwestpunt van het eiland met daarop de vuurtoren.
(De naam Kvalneset is er waarschijnlijk gekozen vanwege de rotsformatie, waar het verroeste onderstuk van de voormalige vuurtoren op staat. Die rotsformatie lijkt op een walvis.
Bij het uitstapje naar Runde fyr loop je in een kwartier 180 hm omlaag. Daar beneden zijn meerdere observatieposten.
Een ervan is de grote brandingsgrot Krykkjehola. In deze grot broeden Drieteenmeeuwen (Krykkje = Drieteenmeeuw; hola = de grot).
Een ander goed punt is het restant van de vroegere vuurtoren. Daar komen de vogels rakelings langs gevlogen.

Runde Lighthouse is located on Kvalneset at the northwestern tip of the famous bird island Runde. Today, the lighthouse is protected and automated. The main building is used as a self-service tourist cabin by the Ålesund and Sunnmøre Trekking Association. It has 24 beds, a self-service storage facility, electrical cooking appliances, and a waffle maker. Here you can experience unique birdlife and enjoy a scenic ocean view with large waves, wind, and sunshine. Runde Lighthouse is locked with a key managed by the Norwegian Trekking Association (DNT).

Kvalneset ("de walvispunt"), de noordwestpunt van het eiland.
Links zie je het kleine, nieuwe vuurtorentje.
In het midden de oude huisjes, waar vroeger de vuurtorenwachter en zijn assistent woonden.
Rechts het verroeste onderstuk van de voormalige vuurtoren. Dat is een fantastisch observatiepunt. De Jan-van-genten vliegen daar heel laag overheen.

6. Tinden (de plateaurand op 170 m).

Het pad voert langs de noordzijde van het eiland weer richting Goksøyr.
Bij Tinden zie je in de verte Runde fyr en beneden bij de zee Skarveura
(Skarv = aalscholver; ura = de puinhelling).
Op deze puinhelling Skarveura broedt de Kuifaalscholver min of meer beschut tussen het puin. De Kuifaalscholver is wat kleiner en slanker dan de Aalscholver. Deze laatste broedt niet op Runde.
Aan de rand van Skarveura nesten ook verschillende meeuwensoorten. Vooral de Zilvermeeuwen staan voortdurend op de uitkijk om een jong van de Kuifaalscholver te roven.

On the northern side of Runde lies Skarveura, a large, scree (puinhelling) surrounded by grass-clad slopes.This is the domain of the Shag (Kuifaalscholver) which nests in reasonable safetyin a colony among the rocks, though it breeds elsewhere on the island too, either in small communities, or in isolated pairs.
The Shag is a little smaller and slimmer than the Cormorant (Aalscholver), which does not breed on Runde.
The Shag has a glossy green plumage, the feathers arranged like tiles on a roof.
In april Shags of both sexes sport a becoming crest (ze hebben een kuif tijdens de balts (=hofmakerij).

it sports a distinctive crest (kuif)(tijdens de balts (=hofmakerij)
On the outskirts of the scree (puinhelling) several species of gull make their nests, chief among them the Herring Gull (Zilvermeeuw) which is ever on the lookout for an unguarded Shag chick.


Kijkend vanaf Tinden naar de noordwestpunt van het eiland, Kvalneset, waar de vuurtoren zich bevindt.

Deze Kuifaalscholver droogt zijn veren.
In de baltstijd (dus maar een zeer korte periode) heeft de Kuifaalscholver een naar voren buigende kuif op het voorhoofd.)

De Drieteenmeeuw-kolonies:

Zie onderstaande boek, blz. 45.
Het is verkrijgbaar op de camping in Runde.

Fuglene vest ved havet,
The birds of Runde and Norway's westen seaboard.
Roger Engvik

Alken en Zeekoeten:
Bovenstaande boek blz.53.

De Noordse Stormvogel:
Bovenstaande boek blz.71

"Rots- etages" .
Die verschiedenen Vogelarten stellen unterschiedliche Ansprüche an ihren Nistplatz und haben individuelle Verhaltensweisen. Daraus resultiert eine Unterteilung des Vogelfelsen in einzelne Zonen.
( In der Natur gibt es keine absolute Trennung, meist vermischen sich die Arten in ihrem Lebensraum mehr oder weniger.)

Op steile zeekliffen:

Papegaaiduiker + Noordse Stormvogel
Die Papageitaucher wählen in der Regel das oberste Stockwerk, da dort der Boden sandig und von einer Grasnarbe bedeckt ist. Sie sind Höhlenbrüter, die sich für ihr Gelege einen Tunnel graben.

Ein wenig unter dem Papageitaucher, aber immer noch hoch im Vogelfelsen (im Bereich der letzten verbliebenen Vegetation), brütet der Eissturmvogel (Noordse Stormvogel)

Alk , Zeekoet , Drieteenmeeuw:
An der steilen, unbewachsenen Felsenwand, leben Tordalken (Alken) , Trottellummen (Zeekoeten) und Dreizehenmöven (Drieteenmeeuwen) in einer engen, aber meist friedlichen Gesellschaft.
Die Dreizehenmöwen bauen ihre Nester aus Pflanzenmaterialien.
Lummen legen dagegen keine Nester an. Sie rollen einfach ihre Eier auf ihre gut durchbluteten Füße und drücken sie an die warme Körperunterseite.

Jan-van-gent:
Die Basstölpel (Jan-van-genten) möchten am liebsten einen eigenen Felsen für sich alleine beanspruchen und halten sich häufig etwas abseits der eigentlichen Brutkolonie.

Op andere plaatsen:

Kuifaalscholver: onderaan bij de zee op scheren of puinhellingen.
Den Krähenscharben gefallen am besten die Schären an der Wasseroberfläche.

Grote Jager
Nestelt solitair op veen

Zeearend (Haliaeetus albicilla)

Zilvermeeuw (Larus argentatus)

..Deze wandelsite is niet-commercieel, onafhankelijk en gratis. Dat is enkel mogelijk door steun van de bezoekers. Heb je hier goede info gevonden, toon dan je waardering door een kleine donatie voor het vele werk. Zo kan de website ook gratis blijven en uitgebouwd worden! ...................... Betaal met deze knop in een paar klikken via je eigen PayPal-saldo. Heb je zelf nog geen PayPal-rekening, dan kun je toch via PayPal vanaf je creditcard geld overmaken. Uiteraard kun je ook doneren door overschrijving op mijn ING-bankrekening: IBAN : NL38 INGB 0003 5057 89 BIC : INGBNL2A t.n.v. P. C.M. Smulders. ....

LAATST BIJGEWERKT : 25-1-2021.